Thuế thu nhập cá nhân (TNCN - PIT) là một loại thuế trực thu, là khoản tiền mà người có thu nhập phải trích nộp trong một phần tiền lương, hoặc từ các nguồn thu khác vào ngân sách nhà nước sau khi đã giảm trừ. Thuế TNCN không chỉ điều tiết thu nhập cá nhân, giúp đảm bảo nguồn thu cho ngân sách nhà nước.
1. Đối Tượng Nộp Thuế TNCN:
Theo quy định, đối tượng chịu thuế TNCN gồm:
- Cá nhân cư trú:
+ Có mặt tại Việt Nam từ 183 ngày trở lên trong năm tính thuế.
+ Có nơi ở thường xuyên tại Việt Nam theo quy định pháp luật.
- Cá nhân không cư trú: Có thu nhập chịu thuế phát sinh trong lãnh thổ Việt Nam.
2. Thu Nhập Chịu Thuế TNCN:
Thuế TNCN áp dụng đối với các nguồn thu nhập sau:
- Thu nhập từ tiền lương, tiền công;
- Thu nhập từ hoạt động kinh doanh;
- Thu nhập từ đầu tư vốn;
- Thu nhập từ chuyển nhượng vốn, chứng khoán;
- Thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản;
- thu nhập từ trúng thưởng, bản quyền, nhượng quyền thương mại;
- Thu nhập từ thừa kế, quà tặng.
3. Các tính thuế thu nhập cá nhân
3.1 Đối với thu nhập từ tiền lương, tiền công:
Áp dụng theo phương thức lũy tiến từng phần với các bậc thuế (7 bậc) từ 5% đến 35% tùy thuộc vào thu nhập tính thuế hàng tháng.
Công thức tính thuế:
Thuế TNCN phải nộp = Tổng thu nhập chịu thuế - Các khoản giảm trừ
Các khoản giảm trừ gồm:
- Giảm trừ gia cảnh:
+ Giảm trừ cho bản thân: 11 triệu đồng/ tháng (132 triệu đồng/ năm)
+ Giảm trừ cho người phụ thuộc: 4,4 triệu đồng/ người/ tháng
- Giảm trừ đối với các khoản đóng bảo hiểm, Quỹ hưu trí tự nguyện.
- Giảm trừ đối với các khoản đóng góp từ thiện, nhân đạo, khuyến học.
3.2 Đối với thu nhập từ kinh doanh:
Thuế suất áp dụng theo từng ngành nghề:
- Phân phối, cung cấp hàng hóa: 0,5%;
- Dịch vụ, xây dựng không bao thầu nguyên vật liệu: 2%;
- Sản xuất, vận tải, dịch vụ có gắn hàng hóa: 1,5%;
- Hoạt động khác: 1%.
3.3 Đối với thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản
- Cá nhân cư trú: Thuế suất 2% trên giá trị chuyển nhượng.
- Cá nhân không cư trú: Thuế suất 2% trên giá trị chuyển nhượng.
4. Thời hạn nộp thuế
- Đối với cá nhân có thu nhập từ tiền lương, tiền công: Thuế được khấu trừ hàng tháng hoặc quyết toán vào cuối năm.
- Đối với cá nhân có thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản: Nộp thuế trước khi thực hiện thủ tục chuyển nhượng quyền sở hữu.
5. Miễn thuế và giảm thuế
Một số khoản thu nhập được miễn thuế bao gồm:
- Thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản giữa vợ chồng, cha mẹ - con cái.
- Thu nhập từ lãi suất tiền gửi ngân hàng, bảo hiểm nhân thọ.
- Thu nhập từ tiền công tác phí, phụ cấp ăn trưa trong mức quy định.
- Thu nhập từ kiều hối, trợ cấp xã hội.
6. Xử phạt vi phạm về thuế
- Khai sai, thiếu thuế: Phạt từ 10 - 20% số thuế thiếu.
- Nộp chậm thuế: Phạt 0,03%/ ngày trên số tiền thuế chậm nộp.
- Trốn thuế: Xử phạt từ 1 - 3 lần số thuế trốn tùy mức độ vi phạm.
Thuế thu nhập cá nhân là nghĩa vụ quan trọng của mỗi cá nhân có thu nhập tại Việt Nam. Việc tuân thủ quy định pháp luật về thuế không chỉ giúp tránh rủi ro pháp lý mà còn góp phần vào sự phát triển kinh tế đất nước. Cá nhân cần chủ động tìm hiểu và thực hiện nghĩa vụ thuế đúng quy định để đảm bảo quyền lợi và tránh vi phạm