Theo quy định tại Điều 95, Điều 96 Luật Đất đai 2024, quy định hai trường hợp đất không có sổ đỏ vẫn được bồi thường hoặc hỗ trợ khi thu hồi.
Đất chưa có sổ đỏ nhưng đủ điều kiện cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ).
Người sử dụng đất chưa có sổ đỏ nhưng đáp ứng điều kiện theo Điều 134 Luật Đất đai 2024 sẽ được bồi thường, gồm:
- Có giấy tờ chứng minh quyền sử dụng đất nhưng chưa được cấp sổ đỏ (ví dụ: giấy mua bán, chuyển nhượng, thừa kế hợp pháp, quyết định giao đất của cơ quan có thẩm quyền...).
- Đất được sử dụng ổn định, không có tranh chấp và đủ điều kiện cấp sổ đỏ theo quy định.
- Đã nộp tiền sử dụng đất hoặc có giấy tờ chứng minh quyền sử dụng đất theo chính sách đất đai qua các thời kỳ.
Trường hợp này, người sử dụng đất sẽ được bồi thường như đất có sổ đỏ theo giá đất do Nhà nước quy định.
Đất nông nghiệp có trước ngày 1.7.2024 mà không đủ điều kiện cấp sổ đỏ
Theo Khoản 3 Điều 96 Luật Đất đai 2024: “Đối với đất nông nghiệp đã sử dụng trước ngày 1.7.2004 mà người sử dụng đất là hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp nhưng không đủ điều kiện để được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất theo quy định của Luật này thì việc bồi thường được thực hiện theo quy định của Chính phủ”.
Như vậy, trường hợp này vẫn có thể được bồi thường hoặc hỗ trợ theo chính sách cụ thể của Chính phủ.
Trường hợp không được bồi thường về đất:
Nếu đất được sử dụng nhưng không có giấy tờ hợp pháp, không đủ điều kiện cấp sổ đỏ theo Điều 134 Luật Đất đai 2024 thì khi bị thu hồi, sẽ không được bồi thường về đất. Tuy nhiên:
- Nếu trên đất có cây trồng, vật nuôi, công trình xây dựng hợp pháp, chủ đất vẫn được bồi thường hoặc hỗ trợ di dời các tài sản này.
- Người sử dụng đất có thể được hưởng một số hỗ trợ từ chính quyền địa phương:
- Hỗ trợ ổn định sản xuất, đời sống: Khoản hỗ trợ giúp người dân chuyển đổi công việc hoặc ổn định thu nhập sau khi bị thu hồi đất.
- Hỗ trợ chuyển đổi nghề (nếu đất bị thu hồi là nguồn thu nhập chính của gia đình).
- Hỗ trợ di dời (nếu trên đất có nhà ở hợp pháp bị ảnh hưởng).
Trường hợp có thể xin công nhận quyền sử dụng đất để bồi thường nếu người sử dụng đất chứng minh đã sử dụng đất ổn định, không có tranh chấp, được chính quyền địa phương thừa nhận nhưng chưa làm sổ đỏ, có thể xin công nhận quyền sử dụng đất theo Điều 134 Luật Đất đai 2024. Khi đó, đất sẽ được bồi thường như trường hợp có sổ đỏ, theo giá đất do Nhà nước quy định.
Tóm lại, đất không có sổ đỏ nhưng đủ điều kiện cấp giấy chứng nhận hoặc đất nông nghiệp sử dụng trước ngày 1.7.2004 có thể được bồi thường khi bị thu hồi.
Nếu không đủ điều kiện bồi thường, người dân vẫn có thể được hỗ trợ tài chính hoặc hỗ trợ di dời từ chính quyền địa phương.
Người sử dụng đất chưa có sổ đỏ nhưng đáp ứng điều kiện theo Điều 134 Luật Đất đai 2024 sẽ được bồi thường, gồm:
- Có giấy tờ chứng minh quyền sử dụng đất nhưng chưa được cấp sổ đỏ (ví dụ: giấy mua bán, chuyển nhượng, thừa kế hợp pháp, quyết định giao đất của cơ quan có thẩm quyền...).
- Đất được sử dụng ổn định, không có tranh chấp và đủ điều kiện cấp sổ đỏ theo quy định.
- Đã nộp tiền sử dụng đất hoặc có giấy tờ chứng minh quyền sử dụng đất theo chính sách đất đai qua các thời kỳ.
Trường hợp này, người sử dụng đất sẽ được bồi thường như đất có sổ đỏ theo giá đất do Nhà nước quy định.
Đất nông nghiệp có trước ngày 1.7.2024 mà không đủ điều kiện cấp sổ đỏ
Theo Khoản 3 Điều 96 Luật Đất đai 2024: “Đối với đất nông nghiệp đã sử dụng trước ngày 1.7.2004 mà người sử dụng đất là hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp nhưng không đủ điều kiện để được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất theo quy định của Luật này thì việc bồi thường được thực hiện theo quy định của Chính phủ”.
Như vậy, trường hợp này vẫn có thể được bồi thường hoặc hỗ trợ theo chính sách cụ thể của Chính phủ.
Trường hợp không được bồi thường về đất:
Nếu đất được sử dụng nhưng không có giấy tờ hợp pháp, không đủ điều kiện cấp sổ đỏ theo Điều 134 Luật Đất đai 2024 thì khi bị thu hồi, sẽ không được bồi thường về đất. Tuy nhiên:
- Nếu trên đất có cây trồng, vật nuôi, công trình xây dựng hợp pháp, chủ đất vẫn được bồi thường hoặc hỗ trợ di dời các tài sản này.
- Người sử dụng đất có thể được hưởng một số hỗ trợ từ chính quyền địa phương:
- Hỗ trợ ổn định sản xuất, đời sống: Khoản hỗ trợ giúp người dân chuyển đổi công việc hoặc ổn định thu nhập sau khi bị thu hồi đất.
- Hỗ trợ chuyển đổi nghề (nếu đất bị thu hồi là nguồn thu nhập chính của gia đình).
- Hỗ trợ di dời (nếu trên đất có nhà ở hợp pháp bị ảnh hưởng).
Trường hợp có thể xin công nhận quyền sử dụng đất để bồi thường nếu người sử dụng đất chứng minh đã sử dụng đất ổn định, không có tranh chấp, được chính quyền địa phương thừa nhận nhưng chưa làm sổ đỏ, có thể xin công nhận quyền sử dụng đất theo Điều 134 Luật Đất đai 2024. Khi đó, đất sẽ được bồi thường như trường hợp có sổ đỏ, theo giá đất do Nhà nước quy định.
Tóm lại, đất không có sổ đỏ nhưng đủ điều kiện cấp giấy chứng nhận hoặc đất nông nghiệp sử dụng trước ngày 1.7.2004 có thể được bồi thường khi bị thu hồi.
Nếu không đủ điều kiện bồi thường, người dân vẫn có thể được hỗ trợ tài chính hoặc hỗ trợ di dời từ chính quyền địa phương.